Смаўжы і мы: хто каго?

Што ў Заслаўі?

На фота, выстаўленым на людзі, карычневыя тоўстыя чарвякі даядаюць даволі вялікі перац. Гаспадыня піша, такі лёс спасціг усе перцы ў цяпліцы. Ну не гэтыя ж шэсць ці сем асобеняў учынілі такі пагром. Значыць, іх шмат больш.

Заслаўе гэта мястэчка па поўнач ад беларускайц сталіцы. Дык можа мы, самыя паўднёвыя, не іхняя тэрыторыя?

Што ў нас?

Смаўжоў, карычневых, чарнявых, рабых, многа аж во як. Але ж ураджай ні ў кога пакуль нібыта не апрыходавалі. Інакш “Першы рэгіён” найперш паведаміў бы.

Затое ў нас расплодзілася слімакоў. Сёлета дзе б ні ішоў, толькі домікі хрупаюць. На лецішчах абседжваюць бетонныя дарожкі, залазяць на самы верх дрэваў, жывяцца не перастаючы, і лістота набывае не запланаваную прыродай карункаватасць.

На пачатку жніўня знайшоў у гарадскім парку, а фактычна ў лесапаласе велізарны домік слімака. Памерам з марскую ракавіну! Вось сігнал дык сігнал. Мутанты? Павяліч камара ў тры разы – і жыць не захочаш. А тут – вось яно, адбылося павелічэнне!

Што ў Расіі?

Летась расійскія СМІ, улучна з цэнтральнымі, заходзіліся ў паніхідах і змрочных прадказаннях. З Растова паведамляюць: у фермера N. загінуў увесь ураджай гародніны з 10 гектараў. “Собирал по тысяче слизней (так смоўж па-іхняму) с квадратного метра – не помогло!” Смаўжы ў Санкт-Пецярбургу! У Маскве!! Відавочна, гісторыі не былі фэйкамі: падаваліся фатаграфіі, фігуравалі рэальныя пацярпелыя. Сёлета адтуль нібыта ніякіх алярмаў не чуваць было. Перакінуліся да нас? Узяў ракавіну і пайшоў у Палескі аграрна-экалагічны інстытут.

Што кажуць навукоўцы

Найперш мяне чакаў страх у прагрэсіі. Пакруціўшы ракавіну ў руках, адмысловец па гэтаму віду фаўны сказаў, што гэта … смоўж. Не слімак, а менавіта, смоўж! Прычым афрыканскі. Але называецца з беларускім адценнем: ahatina.  Ахаціна! Маўляў, паўзу, а хаціна на мне.

Мімахадзь прызнаюся: дома праверыў у дзядзькі Гугла – сапраўды, называюць і смаўжом. Але паколькі мае домік, то ва ўжытку і назва “слімак”. Бадай што, роднаснае з англійскім slim – “пакет”.

Але вернемся ў Палескі АЭІ. Намеснік дырэктара Віктар Дзямянчык патлумачыў: “Від не інвазійны. Трымаюць як хатнюю забаўку для дзяцей. Есць з апетытам, але бывае, што надакучвае, і яго выкідаюць у родную прыроду. Там не выжывае: яму занадта холадна.”

Уздыхнуў з палёгкай. Пытаю пра смаўжоў ды іншых слімакоў. Абжаруць нас? Не?

“Найперш мы іх можам з’есці, – адказаў спадар Дзямянчык. – Смаўжоў не так латва, а вось вінаградныя слімакі – яны ж вантробкі ў доміку хаваюць, а падошву, на якой паўзуць, можна есці. Гэта нават дэлікатэсам лічыцца, можна грошы зарабіць, калі навесці бізнэс-кантакты”.

А ці ёсць у нас у прыродзе памагатыя ў справе з’ядання смаўжоў і слімакоў? Натуральнейшыя за нас ворагі? “Ядуць іх некаторыя птушкі, – быў адказ. – Зязюлі, дразды. А з непярнатых звычайныя земляныя жабы – мы іх рапухамі называем.”

Ура! Беражыце рапух!

Што да расійскіх жарсцяў, то там рэальныя памеры набыла гэтая пошасць у цёплых, паўднёвых раёнах, супакоіў адмысловец. “Да таго ж там пракудзіць чорны смоўж. Нам ён няродны, інвазіўны. І галоўнае  –  у нас слімакам і смаўжам занадта холадна, яны часта вымярзаюць зімой.”

То цяпер ведаем больш і дыхаем глыбей?